PASİF YANGIN DURDURUCULARDA ERKEN TASARIM VE TASARIMLARIN BIM MODELİNE İŞLENMESİ, ELEKTRİK KABLO GEÇİŞLERİNİN UYGUN BİR ŞEKİLDE YANGINA KARŞI YALITILMASI İÇİN ÇOK KRİTİKTİR

HİLTİ, TASARIMLARINIZI KOLAYLAŞTIRMAK VE DETAYLARIN BIM MODELİNE ENTEGRE EDİLMESİ İÇİN MÜHENDİSLİK ÇÖZÜMLERİ SUNAR.

Bir mimar veya planlama mühendisinin elektrik kablo geçişleri için pasif yangın durdurucu tasarımını projenin ilk aşamalarında dikkate almaması, ilerideki inşaat aşamalarında kaçınılmaz olarak sorunlara yol açarak binanın yangın performansını tehlikeye atabilir. Maliyetli ve karışık revizyonlar, öngörülmemiş harcamalar, yangına dayanıklı duvar ve döşemelerden geçen tüm kablo hatlarında kapsamlı değişiklikler gibi yaygın görülen sonuçlar karşımıza çıkabilir. Bu nedenle pasif yangın durdurucu tasarımını mümkün olan en erken zamanda göz önüne alıp; doğru, ayrıntılı ve profesyonelce planlanmış bir spesisifikasyonla belirlenmesi tavsiye edilir. Yapının tasarımı BIM modeli ile yapılıyorsa, pasif yangın durdurucuların tüm detaylarıyla BIM modeline işlenmesi gerekir. Bu makale, yangın durdurucu kablo geçişlerinin daha kolay ve daha iyi planlanmasını isteyen tüm mühendislere  tavsiyelerde bulunmanın yanı sıra, Hilti'nin kablo geçişlerine yönelik geniş yenilikçi çözüm yelpazesinin avantajlarını açıklamaktadır.

Res.1: kablo geçişi

Planlama eksikliğinden kaynaklanan sorunlar

Bir binadaki elektrikli ekipman ve kablo tesisatının planlanmasında görev alan mühendisler sıklıkla yangına dayanıklı duvar ve döşemelerdeki geçişlerle karşı karşıya kalırlar. Ayrıca yangın durdurucu sistemlerin doğru imalatı hakkında şantiyeden gelen günlük problemlere ve sorulara da çözümler üretmeye çalışırlar. Dahası, hatalı imalat durumlarında, denetimler sırasında eksiklikleri bulmak zorunda kalıp, duruma özel mühendislik kararları verirler.

Mekanik ve elektrik mühendisleri, elektrik tasarım ofisleri, proje mimarları ya da teknik destek personelleri için uygulama kalitesini belirli bir düzeyin üstünde tutmak ve tüm pasif yangın durdurucu ürünlerinin teknik bilgilerine hakim olmak oldukça zordur. Buna ek olarak, aşağıdaki bazı kritik zorluklar da devreye girmektedir:

-      Onaylar, yönetmelikler ve ürün bilgileri her zaman şeffaf değildir ve sık sık güncellenmektedir.

-      Farklı alt yükleniciler arasında sürekli artan bir koordinasyon ihtiyacı vardır. Karmaşıklığı önlemek için yangın durdurucu kullanılacak açıklıklarının tasarımını nasıl daha iyi planlayabilirsiniz?

-      Şartname ve çizimlerdeki detaylandırmanın yeterince iyi yapılmaması, genellikle düşük kalitede, hatta bazen onayı olmayan çözümlerin seçilmesine ve sonuç olarak uygun olmayan bir imalat yapılmasına yol açar. Sorumlulukların tam anlamıyla yerine getirilmemesinden ve proje gecikmelerinden nasıl kaçınabilirsiniz?

-      Kablo ve boru geçişleriniz için doğru ürünleri nasıl seçersiniz?

-      Kullanılacak ürünlerin özelliklerinin düzgün şekilde projede belirtilmemesiyle ortaya çıkan belirsizlikler sonucu farklı üreticilerin yangın durdurucu ürünlerini aynı yapıda kullanılmasıyla oluşabilecek yasal riski nasıl en aza indirebilirsiniz?

-      Yangın durdurucu sistemlerin tasarımı zor bir iştir, zaman ve yetkinlik gerektirir. Gerektiğinde bana en iyi teknik mühendislik desteği verecek birine güvenebilir miyim?

Elektrik geçişlerindeki pasif yangın durdurucu ürünlerin montajı sırasında yapılan tipik hatalar

 
Mühendisler, şantiyelerdeki muhtemel imalat sorunlarının ve bunların yaratacağı sorunların farkında olmalıdır:
 
-      Elektrikçilere yangın durdurucu sistemleri doğru şekilde kurmaları için yeterli çalışma alanı sağlanamaması.
-      Geniş açıklıklara sahip olan bir plan, ilgili tüm çalışan firmalara tek bir açıklıktan istediği geçişi yapabilme özgürlüğü verir ve karmaşık geçişlere yol açar.
-      Kablo kanalları sabitleme veya destekleme elemanları olmadan monte edilemez.
-      Kaotik kablo güzergahları karşımıza çıkar.
-      Zorunlu eğilme yarıçapı olmadan bir açıklıktan geçirilen kablolar ile mücadele ederiz.
-      Eski tasarımlardan veya belgelerden kopyalayıp yapışıtırma, oluşabilecek hatalar konusunda bilgi sahibi olmadan, uygunsuz bir yangın durdurucu tasarımının oluşmasına neden olur.
-      Sızıntılar, açık boşluklar ve sızdırmazlığı olmayan alanlar veya açıklıktaki kablolar arasındaki bağlantılar bir başka sorundur.
-      Minimum mesafelere uyulmaması ve imalatı tamamlanan sistemlerin eksik dokümantasyonu sıklıkla karşımıza çıkar.

Sonuç olarak, bu hatalar yalnızca tasarım öncesinde profesyonel bir şekilde yapılacak olan planlama ve BIM ile önlenebilir. Böylelikle, sonraki tüm süreci tüm paydaşlar için daha kolay, pürüzsüz ve net hale getirir.

Kablo geçişlerinde yangın durdurucu uygulamaları için dikkate alınması gereken temel kriterler

 
Kablo tipi, çapları ve yangına dayanıklılık dereceleri:  UL ve ETA onay belgelerinde kablo tip ve çaplarına göre, farklı koşullar altında, imalatın hangi dayanımlara sahip olacağı ayrı ayrı test edilerek değerlendirilmiştir. Örneğin açıklığı kapatmak için ek önlemler gerekli midir? Hangi destekleyici yapılar onayın bir parçasıdır (örneğin sistem alçıpan için de test edilmiş midir)? Hangi kablolar zorlu bütünlük ve yalıtım testi kriterlerini karşılıyor? Çapı 50 mm’den fazla olan büyük güç kabloları çoğunlukla yalıtım direnci derecelendirmelerinde zor senaryolar olarak karşımıza çıkabilir. Bir kablo geçişi tasarlanırken tüm bu gerekliklerin sağlaması gerekir.

Kablo konfigürasyonu: Yangın durdurucu kablo uygulamalarında üç ana düzenimiz vardır: tek kablolar, kablo demetleri ve kablo tavası üzerindeki kablolar. Her kablo düzeni için, kolay ve güvenilir bir pasif yangın durdurucu imalatı için özelleştirilmiş onaylar ve kurulum avantajları sunan optimize edilmiş çeşitli ürün çözümleri vardır.
 

Diğer elektrik uygulamaları: kanallar, borular veya busbarlar gibi  bazı özel kablo uygulamaları da vardır. Bu uygulamalar için de yangın durdurucu sistemlerin özel olarak test edilmesi gerekir. Her kablo uygulaması için tüm standart yangın durdurucu ürünler onay belgesinde test edilmiş bir çözüm sunamayabilir. Bu nedenle bu konunun dikkatlice incelenmesi gerekir.

Kablo yoğunluğu: önemli bir parametre de kablo yoğunluğudur . Çoğu ürün için kablo yoğunluğu, açıklık alanının %60'ı ile sınırlandırılmıştır. Bunun nedeni, yanmış ve erimiş kabloların oluşturduğu boşlukları kapatmak için yeterli yangın durdurucu malzemeye ihtiyaç duyulmasıdır. Doğru kablo yoğunluğu, geçiş alanında çok fazla kablonun bir araya gelmesinden kaynaklanabilecek yangın veya kısa devre riskini azaltmak için gereklidir.

Çoklu kablo geçişleri: Genellikle, farklı kablo konfigürasyonları (demetler, tavalar, tek kablolar) daha büyük bir açıklıktan çekilir. Bu durumda, oluşan geçiş senaryosu için yeterli ve onaylı pasif yangın durdurucu çözümleri gerekir. Bu nedenle onay belgelerinde, kablolar arasındaki veya kablolardan kenar bandına kadar olan minimum mesafeleri gibi ek parametreler dikkate alınmalıdır.

Karışık geçişler: En büyük sorunlardan biri büyük açıklıklardaki karışık geçişlerdir. Karışık geçiş, farklı çapta, tipte borularin ve kablolarin birlikte geçtiği bir sistemdir. Bu durum büyük montaj sorunlarına ve mekanik, elektrik ve uzmanlık gerektiren işler arasındaki koordinasyonun zorlaşmasına neden olur. Ayrıca böyle bir geçişin uygun şekilde bakımının yapılmasını da zorlaştırır. Bu nedenle, daha küçük, özelleştirilmiş ve uygulamaya özgü açıklıkların erken bir aşamada planlanması tavsiye edilir. Bu potansiyel sorun ancak mühendisler, planlamacılar veya mimarlar tarafından bilinçli ve ileriye dönük bir imalat planlaması ile önlenebilir.
 
Kabloların geçişlerdeki yerlerinin değiştirilmesi: Düzenli olarak kabloların geçişlerdeki yeri değiştirilen veya güçlendirilmesi gereken yapılarda (hastaneler, veri merkezleri veya endüstriyel tesisler gibi) bina sahipleri ve tesis yöneticileri için güçlendirme sırasında en az  çaba ve zaman ile kolay kablo geçişi yönetimi sunan ürünler büyük bir avantajdır. En inovatif pasif yangın durdurucu ürünlerden biri olan ve ileride geçecek ilave kablolar için rezervasyon görevi gören, Hilti pasif yangin durdurucu manşonlar, bu durumlarda uzun vadeli faydalar sunmak üzere tasarlanmıştır.
 
Bunun gibi ileride sorun yaratacak problemlerden kaçınmak için, kablo geçişlerinin erken aşamada planlanması ve kablo geçişleri için yangın durdurucu çözümlerinin ayrıntılı bir şekilde somut olarak belirlenmesi kritiktir.

Res.2: Profesyonel kablo yönetimi için ideal ürün çözümü: Hilti Yangın Durdurucu Manşon

Hilti ürün kodu: 2178492

Birçok farklı kablo geçişi uygulaması için kolay tanımlanabilen ürünler

 
Hilti, birçok önemli gereksinimi ve geniş bir uygulama alanını göz önünde bulundurarak farklı kablo geçişi uygulamaları için çeşitli yenilikçi ürünler sunmaktadır.

Res.3: Çeşitli uygulama durumları için farklı mühendislik çözümleri ve ürünler, planlama sürecini kolaylaştırır
 
 
Aşağıdaki tabloda, tasarımcı mühendislere rehber olmasi amacıyla, ürün avantajları ve uygunlukları hakkında bilgi veren bazı seçim kriterleri belirtilmiştir (yeşil: tercih edilen).
 
Tablo 1: Mühendisler için ana kriterlere bağlı olarak Hilti mühendislik çözümlerinin seçimi

Mühendislik hizmetleri ve destek

 
Çok hassas ve kritik öneme sahip olan binaların yangından korunması ve pasif yangın durdurucuların tasarımlarının, erken aşamada yapılması, BIM modeline işlenmesi ve projeler üzerinde bu ürünlerin belirtilmesi, bir projenin sonraki aşamalarında çıkabilecek sorunlardan kaçınmak için gereklidir. Bu, yasal olarak zorunlu olan bir alandir. Mimari, tasarım ve mühendislik  şirketleri için riskleri en aza indirmek ve planlanan yangın durdurucu sistemlerinizin doğru bir şekilde uygulanmasını sağlamak özellikle önemlidir. Hilti, bu makalede ele alınan elektrik kablosu geçişi uygulamaları için geniş bir onay aralığına sahip çeşitli pasif yangın durdurucu ürünleri sunmakla kalmaz, aynı zamanda BIM projelerinde erken tasarım aşamalarından, proje yöneticileri ve uygulamacıları için şantiyede imalat desteğine kadar yetkin ve profesyonel mühendislik hizmetleri de sunar.